Van Randwijckweg 2, 6573 EJ Beek Ubbergen Supplement in de stroomversnelling Antiquariaat Supplement heeft de locatie Museum Mooi Nederland, het voormalig onderstation van de tram lijn 2, van Nijmegen naar Berg en Dal, in gebruik genomen om een waardig onderdak te bieden aan zijn boeken. Door het boek 'Hex' van Thomas Olde Heuvelt heeft het pand een ietwat bedenkelijke roem gekregen. Voor een rondwandeling langs alle locaties uit het boek zie Hex. Beschrijving van het pand Het pand uit 1912 is oorspronkelijk gebouwd door de Gemeentelijke Electriciteitswerken Nijmegen als zogenaamd onderstation ten behoeve van de stroomvoorziening voor het Bergspoor, Lijn 2, van Nijmegen naar Berg en Dal. Het pand heeft een Rijksmonumentale status als exponent van vroeg-twintigste eeuwse utiliteitsbouw met Jugendstil elementen. Het vrijstaand onderstation is opgetrokken in waalformaat baksteen op een rechthoekige plattegrond. Het pand is gebouwd op geaccidenteerd terrein en ligt met de achtergevel in de berghelling. Het gebouw is één bouwlaag hoog en wordt afgedekt door een plat dak bekleed met mastiek. Aan de rechter zijde bevindt zich een annex met een iets lagere goothoogte, waarin zich oorspronkelijk de wachtruimte ten behoeve van de tramreizigers bevond. De pilonen dragen elk een markante zwarte bekroning uitgevoerd in natuursteen. Elke gevelhelft bezit een dubbele houten paneeldeur met vier ruiten. De deur heeft een tweedelig enkelruits bovenlicht (oorspronkelijk vierruits) en wordt geflankeerd door grote enkelruits vensters onder driedelige enkelruits bovenlichten (oorspronkelijk vierruits). De plint van de gevel wordt afgesloten door geglazuurde profielsteen. Over de gevel lopen smalle sierbanden van geglazuurde baksteen en de vensters bezitten aan de onderzijde lekdorpels van rode tegels. De geboortestenen van de strekken boven de vensters zijn uitgevoerd in zandsteen. Onder het tegelveld loopt een tandlijst. Het betegelde veld is aan boven en onderzijde afgezet met zwarte, geglazuurde baksteen, onderbroken door zandstenen stukken bij de geboorte van de toog. In het centrum van het veld is het wapen van de gemeente Nijmegen verwerkt. Ter weerszijden hiervan bevindt zich het opschrift `Electriciteits/werken-Nijmegen'. Op de liseen onder het gemeentewapen is een siermotief aangebracht. In de voorzijde van de rechter annex, bevindt zich een dubbele paneeldeur met elk zes ruiten. De deur bezit een tweedelig bovenlicht (enkelruits, oorspronkelijk vierruits) en is aan de bovenzijde afgesloten met een strek met zandstenen geboortestenen. Boven de deur is een niet-oorspronkelijk uurwerk aangebracht. Hoogstwaarschijnlijk een oude tweezijdige stationsklok van de NS. De gevel wordt afgesloten door een uitgemetselde rand met tandlijst en natuurstenen afdekplaat. De rechter zijgevel van de annex bezit een grote blindnis die aan de bovenzijde is afgezet met een tandlijst. Binnen dit veld bevinden zich drie kleine, niet-oorspronkelijke vensters onder een rollaag. Langs de rechter zijgevel is een trap tegen de helling gebouwd. De leuning van deze trap was tegen de zijgevel van het pand gemonteerd. Echter inmiddels verdwenen. De trap was grotendeels 'verdwenen' onder een laag aarde maar wordt momenteel weer vrijgemaakt van aarde en de daarin opgeschoten bomen. De linker zijgevel is blind. De achtergevel is in de heuvel gebouwd. Het interieur bestaat thans uit een grote ruimte en de annex. In het interieur bevindt zich nog de oorspronkelijke lambrizering van witte tegels met een bruine bovenrand. De muur tussen de twee ruimten van het station is doorgebroken, maar de van geglazuurde baksteen voorziene gordelbogen zijn nog aanwezig. (Voor deze beschrijving dank aan de Stichting Monument en Landschap Ubbergen.) Het genoemde tegelveld is ook opgenomen in de inventarisatie 'Tegels op locatie' van het Nederlands Tegelmuseum, zie Tegels op locatie en aldaar de postcode 6573 EJ invoeren. Beschrijving van het pand in het Monumentenregister van de Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Inleiding ELECTRISCH ONDERSTATION gebouwd in 1912 naar ontwerp van de GEMEENTELIJKE ELECTRICITEITSWERKEN NIJMEGEN, als krachtcentrale voor de bergspoortram naar het dorp Berg en Dal. Het bergspoor voerde via de Van Randwijckweg de stuwwal op en was in functie tussen 1913 en 1955. Het pand is een voorbeeld van utiliteitsbouw uit het begin van de twintigste eeuw met kenmerken uit de Jugendstil. Het station bestond uit twee machinekamers en een nevenruimte waarin een wachtkamer voor de trampassagiers was ondergebracht. Het pand is gebouwd tegen de westelijke berghelling aan plein Mooi Nederland, waar de Van Randwijckweg zich op de Rijksstraatweg aansluit. Het gebied ter plaatse kenmerkt zich door bebouwing met villa's en middenstandswoningen. Schuin tegenover het station ligt het in de jaren dertig gebouwde ANWB-informatiekantoor. Beide gebouwen zijn sterk verbonden met de geschiedenis van het toerisme in dit gebied en zijn beide in vormgeving aan het landschap aangepast. Sinds de opheffing van het bergspoor is het station niet meer als krachtcentrale in gebruik. De technische installatie is verwijderd. Omschrijving Vrijstaand ONDERSTATION opgetrokken in waalformaat baksteen op een rechthoekige plattegrond. Het pand is gebouwd op geaccidenteerd terrein en ligt met de achtergevel in de berghelling. Het gebouw is één bouwlaag hoog en wordt afgedekt door een plat dak bekleed met mastiek. Aan de rechter zijde bevindt zich een annex met een iets lagere goothoogte, waarin zich oorspronkelijk de wachtruimte ten behoeve van de tramreizigers bevond. De gevels van het pand zijn opgemetseld in kruisverband en ter verlevendiging is eenvoudig siermetselwerk toegepast. De symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL is tussen twee piloonachtig uitgemetselde hoekpilasters in tweeën gedeeld door een liseen. De gevel heeft een uitgemetselde plint en wordt afgesloten door een attiekzone, gevormd door een zwarte, natuurstenen afdeklijst, die in het centrum getoogd is. Onder deze dakrand loopt over de hele breedte van de gevel een iets uitgemetseld en betegeld veld. Deze betegeling zet zich ook op de middenliseen door. De pilonen dragen elk een markante zwarte bekroning uitgevoerd in natuursteen. Elke gevelhelft bezit een dubbele houten paneeldeur met vier ruiten. De deur heeft een tweedelig enkelruits bovenlicht (oorspronkelijk vierruits) en wordt geflankeerd door grote enkelruits vensters onder driedelige enkelruits bovenlichten (oorspronkelijk vierruits). De plint van de gevel wordt afgesloten door geglazuurde profielsteen. Over de gevel lopen smalle sierbanden van geglazuurde baksteen en de vensters bezitten aan de onderzijde lekdorpels van rode tegels. De geboortestenen van de strekken boven de vensters zijn uitgevoerd in zandsteen. Onder het tegelveld loopt een tandlijst. Het betegelde veld is aan boven en onderzijde afgezet met zwarte, geglazuurde baksteen, onderbroken door zandstenen stukken bij de geboorte van de toog. In het centrum van het veld is het wapen van de gemeente Nijmegen verwerkt. Ter weerszijden hiervan bevindt zich het opschrift `Electriciteits/werken-Nijmegen'. Op de liseen onder het gemeentewapen is een siermotief aangebracht. In de voorzijde van de rechter annex, bevindt zich een dubbele paneeldeur met elk zes ruiten. De deur bezit een tweedelig bovenlicht (enkelruits, oorspronkelijk vierruits) en is aan de bovenzijde afgesloten met een strek met zandstenen geboortestenen. Boven de deur is een niet-oorspronkelijk uurwerk aangebracht. De gevel wordt afgesloten door een uitgemetselde rand met tandlijst en natuurstenen afdekplaat. De RECHTER ZIJGEVEL van de annex bezit een grote blindnis die aan de bovenzijde is afgezet met een tandlijst. Binnen dit veld bevinden zich drie kleine, niet-oorspronkelijke vensters onder een rollaag. Langs de rechter zijgevel is een trap tegen de helling gebouwd. De leuning van deze trap is tegen de zijgevel van het pand gemonteerd. De LINKER ZIJGEVEL is blind. De ACHTERGEVEL is in de heuvel gebouwd. Het INTERIEUR bestaat thans uit een grote ruimte en de annex. In het interieur bevindt zich nog de oorspronkelijke lambrizering van witte tegels met een bruine bovenrand. De muur tussen de twee ruimten van het station is doorgebroken, maar de van geglazuurde baksteen voorziene gordelbogen zijn nog aanwezig. Waardering ELECTRISCH ONDERSTATION uit 1912 -Van architectuurhistorische waarde als gaaf en goed typologisch voorbeeld van een kleine krachtcentrale uit het begin van de twintigste eeuw, die kenmerken vertoont uit de Art Nouveau en die voorts typische elementen van utiliteitsbouw uit die jaren bezit, zoals bakstenen gevels met eenvoudig siermetselwerk en een groot tegeltableau waarin het wapen van de gemeente en de naam van de electriciteitsmaatschappij zijn verwerkt. De architectuur van het gebouw is verbonden met de bouwplaats, doordat het in de heuvel en tegen het geaccidenteerde terrein is gebouwd, waarlangs het bergspoor liep. -Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van het huidige Plein Mooi Nederland, dat gekenmerkt wordt door de stuwwal, de splitsing van de Rijkstraatweg en de Van Randwijckweg en enkele middenstandswoningen, winkels en villabebouwing. Het pand speelt hier een grote beeldbepalende rol, mede in samenhang met het voormalige ANWB-informatiekantoor aan de overzijde. -Van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming die verbonden is met een technische ontwikkeling en als herinnering aan het bergspoor dat hier in de eerste helft van de twintigste eeuw liep, en die samenhangt met het toerisme in deze grensstreek. Huidig gebruik Het pand biedt onderdak aan de 'boekenschat' die Supplement inmiddels heeft vergaard. Het is het fysieke verkooppunt terwijl Supplement daarnaast nog mag beschikken over een rijksmonumentale voorraadkamer: de bibliotheek van het voormalig Canisiuscollege te Nijmegen. Dus ook op de Van Randwijckweg zijn niet alle boeken ter beschikking. Naast de boeken zullen andere thema's en activiteiten aan bod komen, per slot van rekening is er ruimte, danwel laten we ruimte, om deze multifunctioneel te gebruiken. En daarmee staan we in de traditie die het gebouw de laatste jaren heeft gekend. Nadat het Bergspoor in 1955 werd opgeheven is, na enkele commerciële initiatieven, het pand in 1989 uiteindelijke gebruikt als zetel van het Museum Mooi Nederland en vanaf 2002 door de Stichting van Steen en Natuur. Het eerste initiatief heeft, naast kunst, aandacht geschonken aan de 'was-geschiedenis' van het dorp Beek en enkele kunstexpositie georganiseerd. De tweede stichting richt zich met name op de baksteencultuur die zo'n groot onderdeel uitmaakte van de geschiedenis van de polder waarvan een groot deel tot de gemeente Ubbergen behoort. Verder heeft het pand nog onderdak geboden aan de activiteiten van het VVV in Beek en last but not least aan de uitgebreide verzameling politieuniformen van Henk Baron. In deze traditie wil Supplement zich plaatsen door ook aandacht te schenken aan kunst en cultuur in de breedste zin. Er wordt gelegenheid geboden voor een eigen expositie maar kan ook als uitvalsbasis dienen voor, of ondersteunend zijn aan, lokale en regionale initiatieven op het terrein van kunst, cultuur en historie. Daarnaast worden er (klassieke-)concerten georganiseerd. We hebben de beschikking over een piano van de firma Geyer en een uit 1919 van de Duitse pianobouwer Stephen Hain uit Krefeld / Crefeld. 
Voor het antiquariaat hebben Kurtface, zeefdrukkers uit Nijmegen, bovenstaand plastic folie ontworpen en uitgevoerd ten behoeve van de raambeplakking. Meer info over Kurtface op hun site. Hieronder nog enkele snapshots uit een ver verleden:
Op de site van de familie Groothuijse staan nog meer ansichtkaarten waaronder de situatie dat het gebouw nog niet bestaat, zie Oud Beek. Op de site Ivo van Sluis (zoon van...) kunt u ook nog een virtuele vogelvlucht maken over het achterliggende gebied van Mooi Nederland, zie rondvlucht. Een achtergrondverhaal over de lijnen van de gemeentetram Nijmegen kunt u lezen op gemeentetram. Naar het begin van de pagina
Supplement, beeld- & boekwerken
antiquariaat / boekhandel Van Randwijckweg 2 6573 EJ Beek Ubbergen T 024 - 7950477 T 06 19313876 Bank: NL49INGB0008163337 email: supplement |
home De CS-AGENDA geeft een overzicht van de activiteiten van Supplement maar ook van culturele en aanverwante activiteiten in het Rijk van Nijmegen en omgeving. Informatie over Supplement, Beek Ubbergen en zijn muzen. De aanwinsten van deze en voorafgaande weken. De vernieuwde catalogus En rechtstreeks van de uitgever Speciale aanbiedingen categorie boeken:
Objectlocatie Van Randwijckweg 2 te Beek Ubbergen: 51° 49? 39,84? N 5° 55? 37,51? E home |
||||||||||||||||||
© 2001 supplement. design: rob melssen